De geschiedenis van het monument

Generaal-majoor Robert E. Urquhart onthult samen met kunstenaar A. van Wordragen de plaquette voor het monument “Remember September 1944” op het plein aan de Nassaustraat in september 1987. Foto: berrydereusfotografie.nl
Foto: berrydereusfotografie.nl

Jaarlijks vindt er een herdenking plaats van alle Britse militairen en Arnhemse burgers die in september 1944 zijn gesneuveld of omkwamen tijdens de gevechten in Arnhem West. Dat is globaal het gebied rond de Utrechtseweg, Onderlangs en de wijken Lombok, Heijenoord en Klingelbeek. Ter nagedachtenis aan al deze slachtoffers van de Slag om Arnhem staat op het plein aan de Nassau-straat in de wijk Lombok een monument, dat de titel kreeg “Remember September 1944”.

Generaal-majoor Robert E. Urquhart bedankt kunstenaar A. van Wordragen voor de plaquette voor het monument “Remember September 1944” op het plein aan de Nassaustraat in september 1987 Foto: berrydereusfotografie.nl
Foto: berrydereusfotografie.nl

Dit monument werd op 17 september 1987 onthuld door generaal-majoor Robert (Roy) E. Urquhart CB DSO, in september 1944 de commandant van de Britse Eerste Airborne Divisie tijdens de Slag om Arnhem.
Bij de onthulling door generaal-majoor Urquhart werd alleen de bronzen plaquette staande op een schildersezel aan het publiek getoond. Deze plaquette zou enige tijd later worden bevestigd aan de bekende betonnen zuil op het plein. Het complete monument werd met de zichtzijde gericht naar het St. Elisabeths Gasthuis en daarmee naar het stadscentrum van Arnhem.

Generaal-majoor Robert E. Uquhart na de onthulling met belangstellend publiek. Foto: berrydereusfotografie.nl
Foto: berrydereusfotografie.nl

Het monument werd ontworpen door de Arnhemse kunstenaar en edelsmid Ad van Wordragen. De betonnen staande zuil heeft een speervormige punt die ten hemel wijst, waarop een bronzen plaquette is aangebracht, die eveneens speervormig is. Op deze plaquette is een afbeelding te zien van een dalende parachute boven de verkeersbrug over de Rijn bij Arnhem, met terzijde de toren van de Eusebiuskerk. Op het geheel is een kanon gericht van het type houwitser dat door de Britse Eerste Airborne Divisie werd gebruikt tijdens de Slag om Arnhem. Onder de plaquette zijn twee bronzen balken aangebracht met daarop de teksten: “Remember September 1944, Airborne West-Arnhem, 17 September 1987, En: Unveilled by Major-General R.E. Urquhart C.B. D.S.O.”

Generaal-majoor Robert E. Uquhart houdt voor de onthulling van de plaquette een korte toespraak. Naast hem de burgemeester van Arnhem Job Drijber. Foto: berrydereusfotografie.nl
Foto: berrydereusfotografie.nl

Jaarlijks op de vrijdagmiddag voor het Airborne herdenkings-weekend. Het brons dat door van Wordragen is gebruikt voor de plaquette had de kunstenaar direct na de oorlog gevonden in een verwoest deel van het nabij gelegen St. Elisabeths Gasthuis. Daarmee kwam een tastbaar stukje Arnhems oorlogsverleden in het monument terecht. Het monument staat in een stenen bestrating van kleine kasseitjes en klinkers omgeven door een gesloten hekwerk.

In 2021 werd het monument geadopteerd door de leerlingen van het Montessori College Arnhem op de Utrechtseweg. Een adoptie die officieel is erkend door het Nationaal Comité 4 en 5 Mei in Den Haag. Bijzonder is dat tijdens de jaarlijkse herdenking bij het monument, de leerlingen van het Montessori College Arnhem als eersten een krans mogen leggen, om zo symbolisch als vertegenwoordigers van de jeugd, de toekomst te representeren. Letterlijk “The Bridge to the Future”!